เมื่อโครงสร้างประชากรโลกเปลี่ยนแปลงอย่างชัดเจน สัดส่วนของประชากรผู้สูงวัยจึงไม่ใช่เพียงกลุ่มผู้บริโภคที่มีจำนวนเพิ่มขึ้นเท่านั้น แต่ยังกลายเป็นพลังขับเคลื่อนสำคัญในหลากหลายอุตสาหกรรม ตั้งแต่เรื่องสุขภาพ เทคโนโลยี ไปจนถึงการเดินทางและบริการเชิงประสบการณ์ แนวโน้มนี้กำลังสะท้อนถึงการเปลี่ยนทิศทางของอุตสาหกรรมไมซ์ ซึ่งเคยมุ่งเน้นกลุ่มผู้เข้าร่วมที่เป็นนักธุรกิจหรือคนวัยทำงานเป็นหลัก แต่ปัจจุบัน กลุ่มผู้สูงวัยที่มีศักยภาพกลับมีบทบาทชัดเจนขึ้นอย่างต่อเนื่อง ทั้งในด้านการใช้จ่าย ความสนใจในเนื้อหา และความพร้อมในการเดินทาง จึงทำให้ “วัย” ไม่ใช่ข้อจำกัดอีกต่อไปสำหรับการมีส่วนร่วมในกิจกรรมต่าง ๆ รวมถึงงานไมซ์

    บทความนี้จะพาไปสำรวจว่า Silver Economy หรือเศรษฐกิจสีเงิน กำลังเปลี่ยนแปลงรูปแบบการจัดงานไมซ์อย่างไร กลุ่มสูงวัยมีพฤติกรรมและความคาดหวังแบบใดบ้าง และธุรกิจไมซ์จะสามารถออกแบบประสบการณ์ให้ตอบโจทย์กลุ่มนี้ได้อย่างไร เพื่อให้ทันต่อการเปลี่ยนแปลงของโครงสร้างประชากรในอนาคตอันใกล้

What MICE Need to Know?

• กลุ่มสูงวัยไม่ใช่เพียงแค่ "Niche Segment" อีกต่อไป แต่คือ "Power Segment" ที่มีอิทธิพลต่อเศรษฐกิจโลกอย่างมีนัยสำคัญ จากการคาดการณ์ขององค์การสหประชาชาติเผยว่าภายในปี 2030 กลุ่มคนอายุ 60 ปีขึ้นไปจะมีสัดส่วนการใช้จ่ายคิดเป็นกว่า 50% ของการใช้จ่ายรวมทั่วโลก และในปี 2050 ประชากรโลกที่มีอายุ 60 ปีขึ้นไปจะพุ่งสูงกว่า 2,000 ล้านคน สะท้อนให้เห็นถึงศักยภาพด้านกำลังซื้อ และบทบาทที่สำคัญในระบบเศรษฐกิจอย่างแท้จริง

• จากการเปลี่ยนผ่านของกลุ่มผู้สูงวัย (Silver Generation) สู่การขับเคลื่อนเศรษฐกิจสีเงิน (Silver Economy) แนวโน้มสำคัญที่เกิดขึ้นคือพฤติกรรมการใช้จ่ายที่ให้ความสำคัญกับ “ประสบการณ์” มากกว่าสินค้า โดยเฉพาะในหมวดการท่องเที่ยวเพื่อสุขภาพ (Wellness Travel) โปรแกรมการเรียนรู้ (Learning Programs) และการสำรวจวัฒนธรรม (Cultural Exploration) ซึ่งกลายเป็นกิจกรรมที่ตอบโจทย์ทั้งร่างกาย จิตใจ และจิตวิญญาณของผู้สูงวัยได้อย่างลึกซึ้ง

จากเทรนด์สู่โอกาส กลุ่มผู้สูงวัยขับเคลื่อนเศรษฐกิจ

    เมื่อโลกเข้าสู่ยุค Aging Society อย่างเต็มตัว กลุ่มผู้สูงอายุไม่ได้เป็นเพียงประชากรที่ต้องการการดูแลด้านสุขภาพหรือการใช้ชีวิตที่สะดวกสบายอีกต่อไป แต่กำลังกลายเป็น “พลังขับเคลื่อนเศรษฐกิจ” ที่มีบทบาทสำคัญ ทั้งในด้านการบริโภค การท่องเที่ยว การลงทุน และการผลักดันนวัตกรรมเพื่อยกระดับคุณภาพชีวิต โดยองค์การสหประชาชาติได้มีการคาดการณ์ว่า “ภายในปี 2050 ประชากรโลกที่มีอายุ 60 ปีขึ้นไปจะพุ่งสูงกว่า 2,000 ล้านคน” ซึ่งแสดงให้เห็นถึงศักยภาพทางเศรษฐกิจของกลุ่มนี้อย่างชัดเจน

    ในฝั่งของประเทศไทยกำลังก้าวเข้าสู่ “สังคมผู้สูงอายุระดับสมบูรณ์” (Super-Aged Society) อย่างเต็มรูปแบบเช่นเดียวกัน โดยข้อมูลจากกรมกิจการผู้สูงอายุคาดว่าในปี 2033 ผู้สูงอายุจะมีสัดส่วนถึง 28% ของประชากรทั้งหมด และเพิ่มเป็นกว่า 31.38% ภายในปี 2040 การเปลี่ยนแปลงเชิงโครงสร้างประชากรนี้ แม้จะมาพร้อมกับความท้าทายในการวางแผนด้านสาธารณสุขและนโยบายสังคม แต่ในอีกมุมหนึ่งถือเป็น “โอกาส” สำหรับภาคธุรกิจที่มองเห็นและเข้าใจความต้องการเฉพาะทางของผู้สูงวัยยุคใหม่ และกลุ่มนี้มีความกระตือรือร้น เปิดรับเทคโนโลยี รักการเดินทาง ใส่ใจสุขภาพ และพร้อมจ่ายเพื่อคุณภาพชีวิตที่ดี

    ดังนั้น ในมุมของผู้ประกอบการการทำธุรกิจและการจัดกิจกรรมไมซ์ในปัจจุบันจึงไม่ใช่เพียงแค่การขายสินค้าและบริการอีกต่อไป แต่ต้องออกแบบประสบการณ์ที่ตอบโจทย์ทั้งกาย ใจ และจิตวิญญาณของชีวิตที่ของกลุ่มนี้ และนี่คือจุดเริ่มต้นของเศรษฐกิจสีเงิน (Silver Economy) ที่ไม่มีควรมองข้าม

Silver Lifestyle เมื่อความต้องการของวัยเก๋าคือแรงขับเคลื่อนเศรษฐกิจใหม่

    ความเข้าใจต่อผู้สูงวัยกำลังเปลี่ยนจาก “วัยแห่งการพักผ่อน” มาเป็น “วัยที่เปี่ยมด้วยเป้าหมายและพลังสร้างสรรค์” ภาพของ Silver Generation ในปี 2024–2025 จึงไม่ใช่กลุ่มที่ต้องการเพียงการดูแลอีกต่อไป แต่คือกลุ่มที่พร้อมใช้ชีวิตอย่างมีเป้าหมาย ด้วยวิธีคิด วิธีใช้ชีวิต และวิธีเลือกประสบการณ์ที่สะท้อนคุณค่าของตนเองแนวคิด Active Aging ปรากฏเด่นชัดในหลายมิติ ไม่ว่าจะเป็นการใส่ใจเรื่องสุขภาพ การออกกำลังกาย การมีโภชนาการที่ดี ไปจนถึงการมีเครือข่ายสนับสนุนทางสังคมที่มั่นคง ทั้งหมดนี้ไม่ได้สะท้อนเพียงการยืดอายุขัย แต่คือการยืด “คุณภาพของชีวิต” และความสามารถในการมีบทบาทต่อสังคมได้อย่างยืนยาวขณะเดียวกัน แนวคิด Self-Actualization หรือ “การเติมเต็มศักยภาพของตนเอง” ก็เริ่มปรากฏในกลุ่มผู้สูงวัยมากขึ้น โดยเฉพาะการตัดสินใจอย่างอิสระ กล้าทดลองสิ่งใหม่ และใช้เทคโนโลยีเป็นเครื่องมือในการขับเคลื่อนชีวิต

    อย่างไรก็ตาม หนึ่งในกลุ่มนักเดินทางที่เติบโตเร็วในปัจจุบันคือกลุ่ม "Silver Tourist" หรือกลุ่มผู้สูงวัยวัยที่มีอายุ 65 ปีขึ้นไป ซึ่งมีอัตราการเติบโตเฉลี่ยถึง 7.3% ต่อปี ตามรายงานของ Research And Markets (2024) โดยเฉพาะในภูมิภาคเอเชียแปซิฟิก ซึ่งครองสัดส่วนของตลาดการท่องเที่ยวผู้สูงวัยมากที่สุดถึง 54.9% แสดงให้เห็นถึงศักยภาพของตลาดนี้อย่างชัดเจน การเติบโตนี้ไม่ได้เป็นเพียงตัวเลขเชิงประชากรเท่านั้น แต่ยังสะท้อนถึง "พฤติกรรม" ที่เปลี่ยนไปของผู้สูงวัยยุคใหม่ ซึ่งไม่เพียงมีศักยภาพทางเศรษฐกิจ แต่ยังมีความพร้อมในการเดินทางและเปิดรับประสบการณ์ใหม่ ๆ อย่างเต็มที่ นอกจากนี้ รายงานจาก AARP (2025) ชี้ว่า 70% ของผู้สูงวัยชาวอเมริกัน มีแผนเดินทางภายในปีนี้ และที่น่าจับตายิ่งกว่าคือ มากกว่า 82% ใช้เทคโนโลยี เช่น แอปจองที่พัก การหาข้อมูลเส้นทาง และการรีวิวกิจกรรมท่องเที่ยวในการวางแผนทริปอย่างคล่องแคล่ว และสอดคล้องกับข้อมูลจาก Euromonitor (2024) ที่พบว่า ผู้บริโภควัย 60 ปีขึ้นไป ใช้อินเทอร์เน็ตอย่างน้อยสัปดาห์ละหนึ่งครั้ง และให้ความสำคัญกับการใช้จ่ายเพื่อ “ประสบการณ์” มากกว่าสินค้าจับต้องได้อย่างมีนัยสำคัญ นั่นหมายถึง การจัดกิจกรรมที่มีคุณค่า มีความหมาย และส่งเสริมสุขภาวะทางกายใจ คือหัวใจของการดึงดูดกลุ่มนี้

    แนวโน้มดังกล่าวกำลังเปลี่ยนบทบาทของผู้สูงวัยในเวทีไมซ์ จาก “ผู้เข้าร่วม” สู่ “ผู้มีอิทธิพลทางความคิด” โดยเฉพาะในกิจกรรมประเภท Incentive Travel, Business Exchange และ Strategic Forum ที่กลุ่มนี้มักได้รับเชิญให้เข้าร่วมในฐานะที่ปรึกษาอาวุโส ผู้บริหารองค์กร และ Key Stakeholder ที่ยังไม่เกษียณ

Design for Ageless Joy: ออกแบบไมซ์ให้สนุก สุข และเข้าถึงใจคนวัยเก๋า

    เมื่อโลกเข้าสู่สังคมผู้สูงอายุ หลายประเทศเริ่มมองเห็นศักยภาพทางเศรษฐกิจที่ซ่อนอยู่ในกลุ่มนี้ อุตสาหกรรมไมซ์จึงเร่งปรับตัว ด้วยการออกแบบงานที่ครอบคลุมทั้งด้านเนื้อหา บริการ การเดินทาง และนวัตกรรมสุขภาพครอบคลุมหลากหลายมิติ ตั้งแต่งานด้านการแพทย์ เทคโนโลยีเพื่อวัยเกษียณ นิทรรศการนวัตกรรม Wellness Tourism การท่องเที่ยวเชิงวัฒนธรรมที่ออกแบบเฉพาะกลุ่ม ไปจนถึง Incentive Trips สำหรับผู้สูงอายุที่ยังแอคทีฟและมีกำลังซื้อสูง ความหลากหลายนี้ไม่เพียงตอบโจทย์ผู้เข้าร่วมในแต่ละกลุ่ม แต่ยังสะท้อนแนวคิด “การกระจายความเสี่ยง” เชิงกลยุทธ์ในธุรกิจไมซ์ ทำให้งานหนึ่งงานสามารถสร้างคุณค่าได้ในหลายมิติ ทั้งเศรษฐกิจ สังคม และคุณภาพชีวิต

    ตัวอย่างรูปธรรมที่สะท้อนการขับเคลื่อนนี้ เช่น เทศกาลผู้สูงอายุโลกแห่งเอเชีย (World Ageing Festival – WAF 2025) จัดขึ้นระหว่างวันที่ 8–9 เมษายน 2025 ณ Marina Bay Sands Expo & Convention Centre ประเทศสิงคโปร์ ภายใต้ธีม “Age of Longevity: Living Healthier, Living Longer” โดยมีผู้เข้าร่วมกว่า 6,000 คนจากกว่า 50 ประเทศทั่วโลก เช่น ญี่ปุ่น จีน ฮ่องกง สวิตเซอร์แลนด์ และออสเตรเลีย ภายในงานประกอบด้วยนิทรรศการแสดงนวัตกรรมและผลิตภัณฑ์ดูแลผู้สูงอายุ ทั้งที่อยู่ในระยะนำร่องและใกล้วางจำหน่ายจริง มีการจัดประชุม Ageing Asia Innovation Forum (AAIF) ครั้งที่ 16 จากผู้เชี่ยวชาญ ผู้นำธุรกิจ และผู้กำหนดนโยบายร่วมกันอภิปรายแนวโน้มการดูแลผู้สูงอายุในมิติต่าง ๆ เทศกาลนี้เป็นตัวอย่างของการจัดงานไมซ์ที่ตอบสนองต่อการเปลี่ยนแปลงประชากรโลก โดยแสดงให้เห็นว่าผู้สูงอายุสามารถเป็นกลุ่มเป้าหมายที่มีศักยภาพได้เช่นกัน

    อีกหนึ่งในโมเดลในอุตสาหกรรไมซ์สายการเดินทางที่น่าสนใจ คือ แพลตฟอร์มท่องเที่ยวอย่าง Intrepid Travel จากสหราชอาณาจักรและไอร์แลนด์ ที่ได้รับความนิยมสูงในกลุ่มนักเดินทางอายุ 50–70 ปีอย่างต่อเนื่อง โดยหัวใจของความสำเร็จอยู่ที่แนวคิดหลักในการนำเสนอ “ทัศนคติและรูปแบบการเดินทางที่สำคัญกว่าอายุ” ทำให้ Intrepid เลือกออกแบบประสบการณ์ที่เน้นความลึกซึ้งทางวัฒนธรรม ความเชื่อมโยงกับชุมชนท้องถิ่น และกิจกรรมที่เปิดโอกาสให้ผู้เดินทางได้มีส่วนร่วมอย่างแท้จริง ซึ่งสอดคล้องกับความต้องการของกลุ่ม Senior MICE Travelers ที่กำลังเติบโตขึ้นเรื่อย ๆ ในระดับโลก โดยจุดแข็งเชิงกลยุทธ์ที่ทาง Intrepid ได้ทำ และอุตสาหกรรมไมซ์สามารถนำไปต่อยอด ได้แก่

• Segment-specific Design: Intrepid มีการพัฒนาโปรแกรมเฉพาะสำหรับกลุ่มวัย 60+ ซึ่งออกแบบให้สอดคล้องกับทั้งรสนิยมทางวัฒนธรรม จังหวะการเดินทางที่เหมาะสม และความต้องการด้านความสะดวกสบาย แสดงให้เห็นถึงความเข้าใจเชิงลึกต่อกลุ่มเป้าหมาย โมเดลนี้สามารถนำไปปรับใช้ในบริบทของ Business Retreat, Learning Journey หรือ Executive Mentorship Program

• Purpose-Driven Experience: แทนที่จะเน้นกิจกรรมเชิงท่องเที่ยวเพื่อความบันเทิงเพียงอย่างเดียว Intrepid มุ่งสร้างการเดินทางที่มีวัตถุประสงค์ (Purposeful Travel) ซึ่งสอดคล้องกับพฤติกรรมของนักเดินทางกลุ่มไมซ์สูงวัยที่เลือกเข้าร่วมเฉพาะงานที่ “มีความหมาย” และเปิดโอกาสให้พวกเขามีบทบาทอย่างแท้จริง

• Mindset-Based Curation: กลยุทธ์ที่เน้นคัดเลือกกลุ่มเป้าหมายตาม “ทัศนคติและจิตวิญญาณการเดินทาง” มากกว่าเพียงข้อมูลประชากรศาสตร์แบบเดิม เป็นบทเรียนสำคัญในการออกแบบงานไมซ์ที่ไม่แบ่งแยกตามวัย แต่เปิดพื้นที่สำหรับการมีส่วนร่วมอย่างเท่าเทียม โดยเฉพาะในยุคที่ Age Diversity กลายเป็นส่วนหนึ่งของแนวทาง DEI (Diversity, Equity, Inclusion)

    กรณีของ Intrepid Travel สะท้อนว่า “ผู้สูงวัยเชิงคุณภาพ” ไม่ใช่กลุ่มตลาดที่ควรมองข้าม แต่คือ Strategic Segment ที่มีทั้งกำลังซื้อ กำลังความคิด และแรงจูงใจในการมีส่วนร่วม หากอุตสาหกรรมไมซ์สามารถออกแบบประสบการณ์ที่เคารพศักยภาพของพวกเขาได้อย่างแท้จริง ก็จะสามารถเปลี่ยนกลุ่มนี้ให้กลายเป็น “แรงขับเคลื่อน” ที่เสริมความยั่งยืนให้กับไมซ์ในระดับโลกได้อย่างแท้จริง

    การให้ความสำคัญกับผู้สูงอายุในงานไมซ์ ทำให้เห็นถึงความพยายามในการสร้างระบบเศรษฐกิจที่มีความครอบคลุม (inclusive economy) เพราะผู้สูงอายุไม่ได้เป็นเพียงกลุ่มเปราะบาง แต่ยังเป็น "กลุ่มที่มีศักยภาพทางเศรษฐกิจ" ที่สามารถใช้จ่ายสูงในด้านสุขภาพ ที่พัก บริการ และการเดินทาง นอกจากนี้ ผู้ติดตาม เช่น บุตรหลานหรือผู้ดูแล ก็เข้ามามีบทบาทในการตัดสินใจใช้จ่ายด้วย ทำให้กลุ่มเป้าหมายขยายออกไปได้อีกหลายเท่า

    ดังนั้น รูปแบบงานไมซ์ที่รองรับผู้สูงอายุจึงไม่ใช่เพียงแค่การออกแบบให้ "ง่าย" “สะดวก” หรือ "ปลอดภัย" เท่านั้น แต่ยังเป็นการมองเห็น "โอกาสเชิงกลยุทธ์" ของเศรษฐกิจผู้สูงวัย (Silver Economy) และการสร้างประสบการณ์ที่ครอบคลุมชีวิต สร้างความสุข และกระตุ้นการใช้จ่ายอย่างยั่งยืน อุตสาหกรรมไมซ์ทั่วโลกจึงกำลังกลายเป็นหนึ่งในเครื่องมือสำคัญที่ช่วยขับเคลื่อนการปรับตัวของสังคมสู่โลกที่มีผู้สูงวัยมากขึ้น และในขณะเดียวกัน ก็เปิดโอกาสใหม่ ๆ ทางเศรษฐกิจที่หลากหลายและยั่งยืนกว่าเดิม